Przyjaciel przyrody - opracowanieBY? PRZYJACIELEM
LASU I PRZYRODY
CO PRZEZ TO ROZUMIESZ?
Opracowa??y: Magdalena Moskalik i Paulina Wychowska
pod kierunkiem
nauczyciela przyrody Marioli Turowskiej-Moskalik Magdalena Moskalik – uczennica klasy VI , lat 12 Paulina Wychowska - uczennica klasy VI , lat 12 Szko??a Podstawowa Janów ul. Szkolna 2 42-253 Janów powiat cz?stochowski nr tel. szko??y 034 3278 009 nr tel. opiekuna 660 461 423 nr fax. 034 3278 009 Przylaszczka i zawilec w rezerwacie Parkowe Magdalena Moskalik PREZENTY OD LASU ? By? przyjacielem lasu i przyrody to ws??ucha? si? w jego mo??liwo??ci i potrzeby. Mo??liwo??ci lasów uwidaczniaj? si? na ró??nych p??aszczyznach. . Pe??ni? one funkcje ekologiczne , spo??eczne i gospodarcze. Znaczenie lasów nie ogranicza si? do stwarzania jedynie g???bokich dozna?? estetycznych. Rozliczne formy, bogactwo pi?knych kszta??tów i barw zachwycaj? nas i czyni? nasze usposobienie ??yczliwszym i ??agodniejszym a wielorakie funkcje na sta??e nas z nimi wi????: Zdj?cie: Wczesna wiosna w buczynie. M. Moskalik - Lasy s? najwi?ksz? na ??wiecie „fabryk?” tlenu (O2 ) ,jednego ze sk??adników powietrza, bez którego ??ycie na ziemi nie jest mo??liwe. Ten cudowny gaz powstaje w zielonych cz???ciach ro??lin jako produkt uboczny w procesie fotosyntezy. Jest ona procesem anabolicznym w trakcie którego z prostych substancji nieorganicznych jak dwutlenek w?gla CO2 i woda H2 O z udzia??em energii ??wietlnej powstaj? zwi?zki organiczne w?glowodany ( cukry proste) i oczywi??cie po???dany przez nas tlen . W formie sumarycznej przebieg fotosyntezy mo??na zapisa? jako: 6H2O + 6CO2 + energia ??wietlna → C6H12O6 + 6O2 ; - Lasy s? miejscem rekreacji, turystyki i wypoczynku. Wytwarzany w ich wn?trzu fitoklimat wp??ywa koj?co na ca??y ustrój cz??owieka, ??agodzi, rozlu??nia i regeneruje. Odg??osy lasu, takie jak szum drzew i li??ci, ??wiergot ptaków wywo??uj? uczucie spokoju i równowagi. Le??ne refleksy ??wietlne wzbudzaj? przyjemne odczucia , oddzia??uj?c na nasze fale mózgowe. Fitoklimat w lasach mieszanych dzia??a pobudzaj?co na o??rodek nerwowy wzmacniaj?c aktywno??? i usuwaj?c zm?czenie; -Lasy bezpo??rednio jak i po??rednio wp??ywaj? na zdrowie fizyczne i psychiczne ludzi. Wydzielaj? szereg substancji bakteriobójczych, maj?cych zbawienny wp??yw na stan zdrowia cz??owieka .W lasach sosnowych unosz? si? olejki lotne, które dezynfekuj? drogi oddechowe, uspokajaj?, rozszerzaj? naczynia krwiono??ne przyspieszaj?c tworzenie przeciwcia??. Uzyskiwana w lasach terpentyna s??u??y w medycynie do naciera??, jako ??rodek leczniczy w zapaleniu op??ucnej, u??mierzania nerwobóli i odmro??eniach. Do zió?? le??nych lecz?cych wielorakie dolegliwo??ci nale???: brzoza, d?b, g??óg, ja??owiec, kopytnik, kruszyna, lipa, m?cznica, narecznica samcza, pokrzywa, wierzba, itd.; - Lasy zatrzymuj? znaczne ilo??ci wód opadowych i opó??niaj? ich sp??ywanie do rzek. Zapobiegaj? tym samym powodziom i lawinom; - Lasy chroni? gleb? przed jej niszczeniem (erozj?) – wyp??ukiwaniem, zmywaniem i wywiewaniem; - Lasy s? filtrem zanieczyszcze?? powietrza, które zatrzymuj? cz?sto kosztem zdrowia drzewostanu ; - Lasy utrzymuj? optymaln? dla rozwoju ??wiata organicznego wilgotno??? powietrza. Gromadz? ogromne ilo??ci wilgoci dzi?ki mikoryzie drzew i grzybów, wydalaj?c j? w okresie suszy , stabilizuj? tym klimat; - Lasy dostarczaj? glebie sk??adników pokarmowych; - Lasy s? miejscem tworzenia ró??norodnych form u??ytkowania przez spo??eczno??? lokaln?. Mog? powstawa? w miejscach zagospodarowania terenów zdegradowanych i gleb marginalnych wzbogacaj?c rynek pracy; - Lasy pe??ni? ogromnie wa??n? role w gospodarce. Dostarczaj? ??ywicy i drewna wykorzystywanego do produkcji tarcicy, p??yt pil??niowych i wiórowych, stolarki budowlanej, mebli i papieru. Z runa le??nego pozyskuje si? m.in. grzyby i jagody, owoce le??ne (dziki bez, g??óg, jarz?bina, je??yna, malina, leszczyna, poziomka, ró??a, tarnina, ??urawina, rokitnik, porzeczka …). Lasy s? miejscem polowa??, które dostarczaj? pa??stwu niebagatelnych dochodów z mi?sa (dziczyzny), skór, futer i poro??y. W lasach swoje sk??adniki odnajduje równie?? przemys?? kosmetyczny. Podczas ekstrakcji cetyny wytwarzane s? olejki eteryczne do wyrobu perfum, wód kolo??skich kwiatowych, myde??, past, ??rodków zapachowych i innych. M??ode p?dy drzew stanowi? karm? dla zwierz?t gospodarskich, s? przerabiane na m?czk? paszowo –witaminow? i kiszonk?. Mniejsze znaczenie ma obecnie le??ne pszczelarstwo i hodowla jedwabnika d?bowego. NAJWI?KSZE FABRYKI TLENU NA ?WIECIE G??ówne zbiorowiska le??ne na Ziemi to tajga, lasy li??ciaste i lasy tropikalne. Najdalej wysuni?te na pó??noc obszary le??ne to lasy borealne – tajga. Ich ogromne, ciemne drzewostany iglaste ( sosna, jod??a, ??wierk) rozci?gaj? si? na przestrzeni przekraczaj?cej 12 000 km2 . Znajduj? si? one na pó??nocy Syberii, Europy Wschodniej, Skandynawii, Kanady i Alaski formuj?c pas o szeroko??ci 2000 km. S? to stosunkowo m??ode ekosystemy, które rozwin???y si? po ust?pieniu zlodowacenia ok. 10 000 lat temu. Ga???zie drzew tajgi s? przystosowane do utrzymywania ci???aru ??niegu, ich wysmuk??e gi?tkie pnie s? odporne na silne wiatry. System korzeniowy si?ga p??ytko, by nie dochodzi? do wiecznej zmarzliny. Lasy borealne s? jednym z najmniej zniszczonych ??rodowisk na ??wiecie. S? enklaw? dzikiej przyrody , jednak w szybkim tempie post?puje wyr?b drzew do celów przemys??owych. Strefa lasów li??ciastych ulega dominuj?cemu wp??ywowi zmian pór roku. Lasy strefy umiarkowanej rozwijaj? si? w zmieniaj?cych si? warunkach.. Musz? przetrwa? zim? , aby najlepiej wykorzysta? wiosn? i lato. Lasy li??ciaste to naturalne ekosystemy w strefie umiarkowanej Europy , Ameryki Pó??nocnej i Po??udniowej. W drzewostanie lasów li??ciastych wyró??niamy: d?b, ameryka??ski bia??y orzech, klon, jesion, buk, grab, olcha. Gleby tych lasów doskonale nadaj? si? do celów rolniczych i z tego powodu wiele obszarów lasów li??ciastych zosta??o wyci?te przez cz??owieka. Na hektarze tropikalnych lasów deszczowych mo??e wyst?powa? 200 gatunków drzew, podczas gdy na takim samym obszarze najbogatszego lasu strefy umiarkowanej ro??nie najwy??ej 25 gatunków. Tropikalne lasy deszczowe istniej? nieprzerwanie od 60 milionów lat. Zajmuj? one obszar Niziny Amazonki, Kotliny Kongo i Archipelagu Malajskiego. Drzewostan lasów tropikalnych stanowi? mahoniowce, hebanowce, palmy i drzewa giganty – puchowce si?gaj?ce 60-80 m. Korzenie drzew w lesie deszczowym rzadko wnikaj? w gleb? g???biej ni?? na 45 cm . Sk??adniki pokarmowe znajduj? si? tylko blisko powierzchni gleby, poniewa?? woda deszczowa szybko drenuje i odparowuje. Aby utrzyma? si? w pozycji pionowej drzewa wytwarzaj? korzenie podporowe, które wyrastaj? z pnia nawet na wysoko??ci 5 metrów. Obecnie lasy deszczowe s? wycinane dla ich drogiego drewna. Je??eli niszczenie utrzyma si? na obecnym poziomie to lasy deszczowe znikn? z powierzchni Ziemi. Wyr?b i wypalanie ro??linno??ci po wyci?ciu lasu niszczy cienk? warstw? gleby i zanieczyszcza atmosfer? ogromn? ilo??ci? dwutlenku w?gla. LASY OJCZYSTE Lasy w Polsce s? otwarte dla wszystkich, mo??na w nich sp?dza? czas na spacerach, obserwacji przyrody, zbieraniu jagód i grzybów itd. Zajmuj? one 9 mln. ha , pokrywaj?c prawie 29 % kraju. Najwi?ksza lesisto??? wyst?puje w województwach : pomorskim, lubuskim, podkarpackim, zachodniopomorskim, warmi??sko-mazurskim, podlaskim i ??l?skim. Królow? polskich lasów jest sosna zwyczajna tworz?ca zbiorowisko ro??linne zwane borem. Pozosta??e zbiorowiska wyst?puj?ce w Polsce to po??o??one wzd??u?? rzek lasy ???gowe tworzone przez wierzby, wi?zy i topole. Zbiorowiska wyst?puj?ce w miejscach bardzo wilgotnych to olsy. Tworz? je g??ównie olsze czarne, wierzby, brzozy i jesiony. Lasy li??ciaste wymagaj?ce ??yznej gleby to gr?dy. Porastaj? w nich d?by, graby, klony i lipy. W Polsce wyst?puj? na Mazurach i Polesiu. Lasy li??ciaste wyst?puj?ce na Pomorzu, wy??ynach i w górach zwane s? buczynami. W tych zbiorowiskach wyst?puj? g??ównie buki, jawory i wi?zy. Spotykamy równie?? w naszych lasach drzewa tworz?ce mniejsze zbiorowiska. Nale??? do nich: jod??y, ??wierki, modrzewie i cisy. Lasy w Polsce wspó??tworz? lasy strefy umiarkowanej, dlatego rozwijaj? si? one zgodnie z czterema porami roku. Wszystkie warstwy lasu (??ció??ka, runo, podszyt, korony drzew) t?tni? ??yciem. Stanowi? ekosystem wyciszaj?cy si? na okres zimy i rozrastaj?cy si? wiosn? do jesieni. „Li??? klonu” Spad?? na ziemi? dzi?? zielony pi?kny li???. Wiatr go buja?? w wszystkie strony, ach, szumia??y Stare klony. Li??? zatrzyma?? si? w mym oknie. Martwi? si? bo na nim moknie. I co?? sta??o si? z jego zieleni?, bo u??miecha si? do mnie czerwieni?. Magdalena Moskalik Powierzchnia lasów w gminie Janów , której mieszkamy wynosi 7511 ha. Wska??nik lesisto??ci jest wi?kszy ni?? przeci?tnie w Polsce i wynosi 28%. G??ówne zbiorowiska le??ne to bory sosnowe, których drzewostan buduje sosna zwyczajna z domieszk? brzozy brodawkowatej, topoli osiki, d?bu szypu??kowego i bezszypu??kowego oraz kruszyny pospolitej. Sosna Sosna, to ona jest jak wiosna, zieleni si? przez ca??y rok i ??ledzi S??o??ca ka??dy krok. Magdalena Moskalik Na obszarze gminy wyst?puj? równie?? buczyny : ??yzna buczyna sudecka, ??yzna buczyna karpacka, ciep??olubna buczyna storczykowa i kwa??na buczyna ni??owa. S? one widoczne z daleka, gdy?? porastaj? najwy??sze wzniesienia. Drzewostan stanowi? buki, graby z domieszk? d?bu bezszypu??kowego i brzozy brodawkowatej. Grunty Pa??stwowego Gospodarstwa Le??nego stanowi? 83% lasów w gminie. Lasy administrowane s? przez Nadle??nictwo Z??oty Potok. Nasi uczniowie stale wspó??pracuj? z Nadle??nictwem w Z??otym Potoku w ramach dzia??a?? szkolnego ko??a LOP.
CO POWINNO NIEPOKOI? CZ?OWIEKA – PRZYJACIELA LASU I PRZYRODY? Potrzeby lasów wynikaj? najcz???ciej ze szkodliwej dzia??alno??ci cz??owieka niszcz?cej ??rodowiska le??ne. Cywilizacja stworzona przez nas niesie ró??ne zagro??enia: - po??ar, - nadmierna wycinka, - kwa??ne deszcze, - ocieplenie klimatu - kataklizmy, - ska??enie gleby. - gin?ce zwierz?ta Lasy s? bardzo cenne, wr?cz niezb?dne dla ekosystemu Ziemi. Cz??owiek winien uczyni? wszystko by je chroni?. Mo??e czyni? to w postaci ochrony pa??stwowej poprzez parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty, pomniki przyrody, u??ytki ekologiczne, ochrona gatunkowa czy ochrona ekosystemów b?d?? przez zmian? mentalno??ci, przyzwyczaje?? i zachowa??. Ka??dego roku w polskich lasach zdarza si? od 3 do 8 tysi?cy po??arów. S? one powa??nym zagro??eniem dla lasów. Powstaj? one najcz???ciej w lecie podczas suchej i wietrznej pogody. Ogie?? niszczy ca??e zbiorowiska ro??linne, na których odrodzenie czeka? trzeba nawet kilkadziesi?t lat. Naj??atwiej pal? si? lasy do 40 roku ??ycia. Po??ar lasu to szok i zag??ada dla ??yj?cych w nim organizmów ??ywych jak równie?? katastrofa dla gleby i atmosfery. Internet Jako przyjaciele lasu winni??my : nie zanieczyszcza? lasów, nie rozpala? w lasach ognisk, nie wyrzuca? niedopa??ków do lasu, budowa? sie? wie?? obserwacyjnych z obserwatorami, sadzi? lasy wielokulturowe, oborywa? dzia??ki le??ne (dla zatrzymania ognia), zg??asza? natychmiast pod nr 998 zauwa??one w lesie lub jego okolicy zarzewie ognia .Zdj?cie: Spalone lasy w Beskidach M. Moskalik Zdj?cie: Spalone lasy w Beskidach M. Moskalik Ogromne niebezpiecze??stwo dla przyrody stanowi równie?? rabunkowa wycinka lasów. Lokalne wyci?cie du??ego obszaru ro??linno??ci prowadzi do erozji gleby i powodzi. W szerszej skali wycinanie i wypalanie lasów powoduje zwi?kszenie dwutlenku w?gla w atmosferze .Gaz ten ogranicza odp??ywanie ciep??a z Ziemi, czego skutkiem jest ogólne ocieplenie klimatu w wyniku efektu cieplarnianego. Jako przyjaciele lasu winni??my : rozs?dnie prowadzi? wyr?b drzew, u??wiadomi? spo??eczno??? lokaln? jak i spo??ecze??stwa, ??e ka??da jednostka indywidualnie odpowiada za stan lasów –jako np. p??uc Ziemi. zwróci? uwag? rz?dz?cych pa??stwami na ubóstwo ludno??ci zamieszkuj?cej okolice lasów równikowych.- trzeba im pomóc by dla zabezpieczenia swych podstawowych potrzeb nie zniszczyli „fundamentów ??ycia na Ziemi” – czyli lasów produkuj?cych tlen, nie spala? odpadów czy paliw kopalnych, w wyniku czego emitowane s? gazy cieplarniane do atmosfery.Kolejnym zagro??eniem dla lasów s? ró??nego rodzaju zanieczyszczenia emitowane przez przemys??. Polska znajduje si? w czo??ówce pa??stw Europy pod wzgl?dem stopnia zanieczyszczenia lasów przez truj?ce substancje „produkowane” przez przemys??. Tylko po??ow? lasów w Polsce mo??na uzna? za w miar? zdrowe. W niektórych cz???ciach kraju stan zdrowotny lasów okre??la si? jako kl?sk? ekologiczn?. Szczególnie tragiczna jest sytuacja w Karkonoszach i Górach Izerskich(Sudety) – lasy zosta??y tam niemal ca??kowicie zniszczone. Spo??ród ro??nych gatunków drzew najbardziej wra??liwe na zanieczyszczenia to jod??a, ??wierk, sosna, a z drzew li??ciastych d?b i buk. Je??eli zanieczyszczenie powietrza w nadchodz?cych latach nie ulegnie zmniejszeniu, to za niespe??na 20 lat nie b?dzie ju?? prawie w Polsce zdrowych lasów, a na terenach o szczególnym zanieczyszczeniu przestan? one w ogóle istnie?. Zanieczyszczenia wydalane do atmosfery z fabryk, hut, elektrociep??owni, rafinerii czy gospodarstw domowych ???cz? si? z par? wodn? spadaj?c w postaci kwa??nych deszczów niszcz?cych li??cie drzew , które nie mog? przeprowadzi? fotosyntezy i obumieraj? Jako przyjaciele lasu winni??my : zmniejszy? ilo??? zanieczyszcze?? wydzielanych przez przemys??, ograniczy? transport samochodowy, segregowa? odpady, wdra??a? recykling, sadzi? wi?cej drzew li??ciastych bardziej odpornych na szkodniki i zanieczyszczenia, nie pali? plastików i gum, ogrzewa? domy energi? alternatywn? jak energia wiatrowa, wodna, s??oneczna.Nadmiernie stosowne ??rodki ochrony ro??lin czy nie zabezpieczane wysypiska ??mieci pozostawiaj? ogromne ilo??ci zanieczyszcze?? w glebie, z której sp??ywaj?ca woda przenosi je do miejsc, z których czerpi? j? ro??liny i ludzie – choruj? i gin?. Jako przyjaciele lasu winni??my : nie stosowa? bezmy??lnie ??rodków ochrony ro??lin, bada? gleb? czy wymaga i w jakim stopniu sztucznego nawo??enia, nawozi? j? obornikiem naturalnym, monokulturowych, bo sprzyja to szybszemu rozprzestrzenianiu si? szkodników danego gatunku.W ekosystemie le??nym swoje bardzo wa??ne miejsce maj? zwierz?ta. Gin?cy las niesie zag??ad? dla ogromnej ilo??ci istot ??ywych. Ich rozwój to rozwój lasu. Jako przyjaciele lasu winni??my : dba? aby ??rodowisko zwierz?t nie by??o zanieczyszczane, zmniejsza? ilo??? wysypisk ??mieci(ju?? istniej?cych), nie krzycze? w lesie, nie p??oszy? zwierzyny bezmy??lnie, nie wprowadza? psów bez smyczy do lasu, nie wyjmowa? ptasich jaj z gniazda, regularnie dokarmia? zwierz?ta w okresie zimowym, nie zostawia? resztek jedzenia w lesie, nie karmi? zwierz?t przypadkowo spotkanych, umieszcza? budki, w których ptaki mog??yby budowa? swoje gniazda, nie dotyka? m??odych zwierz?t, nie ingerowa? bezmy??lnie w ??ycie dzikich zwierz?t.Jako przyjaciele lasu b?dziemy: - w wi?kszym stopniu wykorzystywa? produkty pochodz?ce z recyklingu , dzi?ki temu nie b?dziemy zu??ywa? nowych dóbr przyrodniczych - cz?sto le??nych; - zapobiega? po??arom i za??miecaniu lasów przez rozs?dne i odpowiedzialne zachowanie si? i upominanie i t??umaczenie innym; - u??wiadamia? innym, ??e bez lasów nie b?dzie ??ycia na Ziemi, dlatego wspólnie winni??my dba? o nasz? przysz??o???; - sadzi? nowe drzewa; Zdj?cie: Sadzenie drzew w lesie. M. Moskalik
Zdj?cie: M??ody las. M. Moskalik - sprz?ta? po sobie i innych w lesie; Zdj?cie: Po sko??czonych zaj?ciach ,uprz?tn?li??my las M. Moskalik. - prowadzi? edukacj? le??n?; Zdj?cie: Wst?p do zaj?? w lesie M. Moskalik - szanowa? las i dba? o jego dobra. Literatura: Podr?czniki wyd. Ro??ak klasy IV-VI Broszury informacyjne Nadle??nictwa „Tajemnice natury – Encyklopedia Przyrodnicza” wyd. Muza SAChronisz las stosuj?c si? do tablic Informacyjnych o lesie.
Zdj?cie M. Moskalik Jak zachowa? si? w lesie? Chroni? przyrod?, to chroni? istoty nawet najmniejsze. Zdj?cie M. Moskalik Mrowisko Kochamy i szanujemy to co znamy. Zdj?cie M. Moskalik Badanie wieku drzewa. Zdj?cie M. Moskalik Znaczenie drzewa-gazetka ??cienna. Uczymy si? o przyrodzie.
Zdj?cie P. Wychowska Wystawa prac plastycznych „Poznaj, pokochaj, chro??”. Zdj?cie P. Wychowska Akademie „ W sprawie ochrony przyrody”.
Przyjaciel przyrody - opracowanie - więcej...
Przyjaciel przyrody - opracowanie
|