Scenariusz: Poznajemy układ słoneczny

Głos został oddany.

Autor: Joanna Roszkiewicz

Na poprzedniej lekcji dzieci dostały zadanie domowe:  w grupach od 2 do 4 osób miały wykonać plakaty o każdej planecie i o Słońcu. Na plakatach mają być podstawowe informacje o planecie (odległość od Słońca, okres obiegu wokół Słońca, budowa planety, jej stan skupienia itp.) i jego zdjęcie lub rysunek. Lekcja (2 h)Temat: Poznajemy układ słoneczny CZĘŚĆ PIERWSZA 1. Cele lekcji:I Poziom wiadomości
  1. Zapamiętanie wiadomości
Uczeń potrafi:- wymienić planety w Układzie Słonecznym- zdefiniować pojęcia: planetoidy, kometa, sonda kosmiczna, galaktyka, meteoryt, satelita

B. Zrozumienia wiadomości

Uczeń potrafi:- wyjaśnić jak powstaje Układ Słoneczny- streścić historie lotów kosmicznychII Poziom umiejętnościC. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowychUczeń potrafi:- określić miejsce Ziemi i Słońca w Układzie Słonecznym- sklasyfikować planety na skaliste, lodowe i gazoweD. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowychUczeń potrafi:-  ocenić jakie korzyści praktyczne przynoszą loty kosmiczneIII. Postawy2. Metody prowadzenia lekcjia) słowne: pogadanka, opis , samodzielna wypowiedz dziecka b) oparte na obserwacji: pokaz, obserwacja zamierzona zbiorowa3. Środki dydaktyczne: kreda, tablica, zeszyt ćwiczeń, plakaty ze zdjęciami przygotowane przez dzieci CZĘŚĆ DRUGA 1.    Wejście do klasy, zajęcie miejsc, przywitanie i sprawdzenie obecności – odczytanie listy nazwisk z dziennika.2.    Kontrola wiadomości – pytania skierowane do klasy N. Na poprzednich lekcjach rozmawialiśmy o odkryciach Mikołaja Kopernika o jego teorii. Przypomnijcie proszę jak nazywa się teoria Kopernika i czego dowodzi?U. Teoria Kopernika to teoria heliocentryczna. Kopernik dowodzi, że Ziemia wraz z innymi planetami krążą po orbitach wokół Słońca oraz że Ziemia krąży też wokół własnej osi.N. A ile trwa obrót Ziemi wokół własnej osi a ile okrążenia Słońca?U. Obrót Ziemi wokół własnej osi trwa jedną dobę a okrążenie Słońca zajmuje naszej planecie rok.N. Tak, a dlaczego planety krążą wokół Słońca po orbitach a nie swobodnie we wszechświecie?U. Planety krążą po orbitach gdyż działa na nie siła grawitacji. Planety przyciągane są siłą skierowaną ku Słońcu, dlatego mówimy o prawie powszechnej grawitacji.N. Tak, powszechne oznacza, że nie tylko planety i Słońce tak się przyciągają, ale wszystkie ciała we wszechświecie.3.    Omówienie aktualnego tematu. Zapisanie go na tablicy.WstępN. Dziś będziemy kontynuować temat z rozdziału Wszechświat i Ziemia. Mieliście przygotować w grupach plakaty o Słońcu i o wszystkich planetach. Za chwilę każda grupa podejdzie ze swoim plakatem do tablicy i opowie klasie w paru zdaniach, czego dowiedziała się na dany temat. Zastanówcie się co powiecie, spójrzcie na plakaty a tymczasem narysuje na tablicy tabelkę, którą razem wypełnimy. Proszę wszystkich o uważne słuchanie bo na koniec lekcji będzie mały quiz z treści, o których mówicie.       Przebieg lekcjiDzieci po kolei omawiają swoje plakaty.  
 MerkuryWenusZiemiaMarsJowiszSaturnUranNeptun
 Odległośćod Słońca 60mln km 110mln km 150mln km 230mln km 800mln km 1400mln km 2900 mln km 4500mln km
Okres obieguwokół Słońca3miesiące7miesięcy1rok2lata12lat29lat84lata165lat
Budowa planety skalista skalista skalista skalista gazowa gazowa gazowa gazowa
 N. Co możecie klasie powiedzieć krótko o Słońcu?U. Słońce jest w centrum naszego układu planetarnego. To olbrzymia kula gazowa, jest najbliższa z gwiazd. Na Słońcu panuje bardzo wysoka temperatura dzięki stale zachodzącym w jej wnętrzu reakcja jądrowym. Często dochodzi tu to wybuchów. Siła przyciągania Słońca sprawia, że planety krążą wokół niej. N. Dobrze a teraz po kolei omówicie planety. Zacznijmy od Merkurego.U. Merkury, skalna kula nieco większa od Księżyca. Jest najbliżej Słońca stąd temperatura dochodzi tu do 500 o C. Planeta ta nie ma atmosfery i dlatego występują tu wysokie wahania temperatury od –200 do 500 oC. Odległość od Słońca wynosi 60 mln km, Słońce obiega przez 3 miesiące.N. Tak, zapiszcie te parametry na tablicy. Poproszę teraz kolejną grupę o przedstawienie Wenus.U. Wenus to najjaśniejsza z planet, o średnicy podobnej do średnicy Ziemi. Na jej powierzchni temperatura dochodzi do 500 o C. Odległość od Słońca Wenus wynosi 110 mln km a Słońce obiega w 7 miesięcy. To planeta skalista.N. Zapiszcie dane o Wenus w tabeli a poproszę teraz o informacje o naszej planecie.U. Ziemia, zwana „żyjącą planetą”. W Układzie Słonecznym zajmuje trzecie miejsce po Wenus. Jej odległość od Słońca wynosi 150 mln km. Ziemia obiega Słonce w ciągu roku. Ziemia to jedyna planeta, na której występuje woda i której atmosfera zawiera tlen produkowany przez rośliny.N. Dobrze zapiszcie parametry na tablicy, a teraz kolejna planeta.      U. Mars nazywany jest „czerwoną planetą”, jego powierzchnia przypomina ziemską pustynie, ale panuje tu mróz większy niż na Antarktydzie. Można przypuszczać, że kiedyś była tu woda. Mars ma 2 małe księżyce. Jest skalistą planetą odległą 230 mln km od Słońca. 2 lata obiega Słońce.N. Dobrze, a teraz Jowisz.U. Jowisz to gęsta kula gazowa, największa planeta Układu Słonecznego o masie większej niż wszystkich pozostałych planet razem wziętych. Jest odległy od Słońca 800 mln km. Okrążenie Słońca zajmuje mu 12 lat.N. Saturn.U. Saturn charakteryzuje się tym, iż posiada olbrzymi pierścień. Znajduje się 1400 mln km od Słońca, jest gazową planetą.N. Proszę wpisać dane do tabelki i kolejna planeta.U. Uran jest siódmą planetą, biorąc pod uwagę oddalenie od Słońca. Jest planetą o budowie gazowej. Uran krąży wokół Słońca w odległości 2900 mln km po prawie kołowej orbicie. Okres obiegu wynosi 84 lata.N. A teraz Neptun.U. Neptun jest ósmą planetą pod względem oddalenia od Słońca. Zakreślenie pełnej orbity zajmuje planecie blisko 165 lat. Neptun emituje ponad dwa razy więcej energii niż otrzymuje ze Słońca. Znajduje się w odległości 4500 mln km od Słońca.N. Jak widzicie nasza tabelka została uzupełniona. Widać, że 4 planety mają budowę skalistą, 4 są kulami gazowymi. Im dalej planeta znajduje się od Słońca tym dłuższy czas jej obiegu wokół niego. Zapamiętajcie, że do bliższych planet zaliczamy: Merkurego, Wenus, Ziemie i Marsa a do planet dalekich: Jowisza, Urana, Neptuna. Proszę wykonać teraz ćw. 7 i 8 na str. 9.N. Czy ktoś z Was zastanawiał się kiedyś jak powstał Układ Słoneczny? Otóż 5 mln lat temu w miejscu Układu Słonecznego była olbrzymia chmura materii. W wyniku zagęszczenia się tworzącego ją gazu i pyłu  w środku chmury powstało Słońce. Reszta część materii przybrała kształt wirującego dysku. Planety powstały w wyniku zagęszczania się rozrzedzonej materii tworzącej ten dysk. Dlatego obiegają one Słońce prawie w 1 płaszczyźnie, w tym samym kierunku, w którym obraca się Słońce. Siła przyciągania Słońca sprawia, że planety krążą wokół niej. A powiedzcie czym różnią się planety od gwiazd?U. Gwiazdy świecą własnym światłem a planety odbijają światło słoneczne.N. Tak, a wiecie może co to są satelity? Jakie satelity wyróżniamy? U. Wyróżniamy satelity meteorologiczne, telekomunikacyjne.N. Tak, poza tym naukowo- badawcze, wojskowe. Te satelity należą do satelitów sztucznych. One wykonują różne zadania np. fotografują powierzchnię Ziemi, zbierają dane meteorologiczne i dzięki nim możemy korzystać z telefonów komórkowych czy oglądać telewizję satelitarną. W przestrzeni kosmicznej występują też naturalne satelity. Jaki jest Wam znany naturalny satelita? Świeci w nocy...U. Naturalnym satelitom Ziemi jest Księżyc. N. Tak, znana Wam już siła przyciągania ziemskiego powoduje, że Księżyc okrąża Ziemie. W jakim czasie Księżyc okrąża Ziemie?U. Księżyc okrąża Ziemie w ciągu 1 miesiąca.N. Tak, jednocześnie obraca się wokół własnej osi, tak, że jest stale zwrócony ku nam tą samą stroną. Masa Księżyca jest 80 razy mniejsza niż Ziemi i siła ciążenia jest mniejsza.  Pierwsze kroki na Księżycu postawili: Neil Amstrong i Edwin Aldrin.Wyróżnia się następujące ciała niebieskie :

Czy ktoś z Was słyszał może o kometach? Co to są za ciała niebieskie?

U. Słyszałem o komecie Halleya.

N. Tak to najbardziej znana kometa, którą można oglądać na niebie co kilkadziesiąt lat. Poza orbitą Neptuna krążą miliony komet. Budową przypominają śnieżne kule. Gdy zbliży się do Słońca uwalniają się drobiny gazów i pyłów. Powstaje jasna otoczka wokół zamarzniętego jądra komety i tworzy się długi warkocz. Został nam jeszcze jeden przykład ciała niebieskiego do omówienia. To meteory. Czy słyszeliście o meteorach?

U.  Tak, meteor - zwany czasem spadającą gwiazdą - świecący ślad, jaki zostawia po sobie spalający się w górnych warstwach atmosfery meteroid.N. Tak, gdy meteor spadnie na inne ciało niebieskie mówimy o nim meteoryt. To pozostałość drobnego skalnego ciała niebieskiego (meteoroidu) przyciągniętego przez znacznie większe ciało niebieskie, która w postaci ciała stałego dotarła do jego powierzchni. Proszę otworzyć zeszyty ćwiczeń i wykonać ćwiczenia: 9 i 10 na str.10.A teraz trochę o historii lotów kosmicznych. Pierwszą wystrzeloną satelitą z Ziemi w kosmos był Sputnik. Było to w 1957 roku, udało się to Rosjanom. W 1961 roku rosyjski kosmonauta Jurij Gagarin jako pierwszy człowiek odbył lot w kosmos. Z Rosją stale rywalizowały Stany Zjednoczone. W latach 1969 1972 amerykańscy astronauci sześciokrotnie lądowali na Księżycu.  W 1978 roku na pokładzie rosyjskiego statku odbył podróż kosmiczną Polak Mirosław Hermaszewski. W 1981 roku wystartował w kosmos pierwszy wahadłowiec. Maszyna ta produkcji amerykańskiej jest wynoszona na orbitę przez rakietę nośną a po wykonaniu zadania ląduje wraz z załogą jak samolot i jest wykorzystywany do kolejnych lotów. Dziś w kosmosie największym przedsięwzięciem jest budowa i montaż Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Proszę teraz wykonać Ćw. 11 na str. 10.
Podsumowanie
zdobytych wiadomości - krótki qwiz astronomiczny. Dzieci są podzielone na 3 grupy. Odpowiadają wyjaśniając dlaczego odrzucają błędne odpowiedzi. Zwycięska grupa dostaje plusy.
1. Ile planet znajduje się w Układzie Słonecznym?
a. 6
b.7
c.9
d.8

2. Którą planetą od Słońca jest Ziemia?
a. drugą
b trzecią
c. czwartą
d pierwszą

3. Która planeta w Układzie Słonecznym jest największa?
a. Mars
b. Jowisz
c. Pluton
d. Saturn

4.    Która planeta jest najbliżej Ziemi?

a. Wenusb. Merkuryc. Plutond. Saturn6. Najjaśniejszą z planet jest:a. Wenusb. Syriuszc. Ziemiad. Słońce7. Satelitą, czyli towarzyszem Ziemi jest:a. Syriuszb. Saturnc. Księżycd. Słońce8. „Czerwoną planetą” nazywamy:a. Słońceb. Wenusc. Saturnd. Mars9. Do dalekich planet należą:a. Jowisz, Ziemia, Uran, Neptunb. Saturn, Mars, Uran, Neptunc. Jowisz, Saturn, Uran, Neptund. Jowisz, Wenus, Saturn, Neptun10. Meteorytami są:a.    drobne bryły i okruchy materii, które gdy wpadną z niewielką prędkością w atmosferę świecą zanim wyparują lub spadną na Ziemieb. niewielkie ciała niebieskie podobne do Księżyców Marsac. olbrzymie skupiska liczące miliardy gwiazdd. pierwsze sztuczne satelity11. Planetoidami są:a. drobne bryły i okruchy materii, które gdy wpadną z niewielką prędkością w atmosferę świecą zanim wyparują lub spadną na Ziemieb. olbrzymie skupiska liczące miliardy gwiazdc. kometyd. niewielkie ciała niebieskie podobne do Księżyców Marsa12. Największą planetą w Układzie Słonecznym jest:a. Jowiszb. Ziemiac. Plutond. Saturn13. Charakterystyczną cechą Saturna jest:a. otaczający go pierścieńb. powierzchnia przypominająca ziemską pustyniec. świecenie własnym światłemd. to, iż jest najjaśniejszą z planet14. Najdalej od Słońca krążya. Marsb. Jowiszc. Plutond. Księżyc15. Za żyjącą planetę uznajemy:a. Marsb. Jowiszc. Urand. Ziemie16. Lodową planetą jest:a. Plutonb. Saturnc. Urand. JowiszZad. dom.Wyjaśnij pojęcie: galaktyka i planetoida.Ćw. 12 i 13 str. 11
Głosuj
Miesiąc:
Rok:
W tym roku już głosowałeś/aś
Ogólnie:
Copyright © 2009 PTH Technika