Scenariusz: Krajobraz wyżynny - Park Krajobrazowy Orlich |
Autor: Mariola Turowska-Moskalik
SCENARIUSZ ZAJĘĆ W TERENIE - WYCIECZKA
Lekcja powtórzeniowa –metoda projektu .
Wiosna
Temat : Krajobraz wyżynny - Park Krajobrazowy Orlich Gniazd.
Zajęcia organizacyjne :
1. Nauczyciel przedstawia prezentację komputerową trasy zajęć.( Płyta
CD) .
2. Ustalamy plan wyprawy:
- Zbiórka pod szkołą godz. 9.00 - ustalenie spraw organizacyjnych
i wymarsz na trasę .
- Wędrówka do Rezerwatu Parkowe .Idąc oglądamy i nazywamy :
· ważniejsze budynki,
· pomniki ,
· gatunki roślin ,
· stawy , jako sztuczne zbiorniki wodne ,
· zwierzęta wodne i wodno - lądowe .
· ostańce wapienne ,
· źródła , jako wywierzyska ,
- Wędrówka do okiennika zwanego „Bramą Twardowskiego”.
- Marsz do Groty Niedźwiedziej .
- Ognisko – w wcześniej przygotowanym miejscu .
- Powrót do domu około godz.13.00
3. Zebranie zespołów przygotowujących informacje o pomnikach przyrodniczych i kulturowych na trasie wycieczki.
4. Ustalenie zadania podsumowującego wycieczkę - wykonanie na podstawie rysunków i notatek szkicu trasy wędrówki z zaznaczeniem i opisem obserwowanych stanowisk .
Cele :
- poziom wiadomości:
· uczeń potrafi prezentować wiadomości zdobyte na lekcjach ;
· uczeń omawia formy krasowe;
· uczeń poznaje ciekawe przyrodniczo i kulturowo miejsca w rezerwacie „Parkowe”- gmina Janów ;
- poziom umiejętności:
· uczeń umie rozpoznać pomniki przyrody- omawiane na lekcjach- w ich naturalnym środowisku ;
· uczeń umie zorientować mapę w terenie z użyciem kompasu
i wykorzystaniem punktów odniesienia ;
· uczeń poznaje możliwości współistnienia z Przyrodą ;
· uczeń kształtuje w sobie nawyk szacunku do Przyrody ;
· uczeń rozwija i hartuje siły mięśni i woli ;
· uczeń rozwija umiejętności współdziałania w grupie .
Metody: obserwacja bezpośrednia, projekt, pogadanka.
Środki dydaktyczne: kompas, karty pracy – mapa , ołówki, lupy.
Przebieg:
1. Omówienie spraw organizacyjnych i zasad bezpieczeństwa.
2. Wyznaczenie przy pomocy kompasu kierunków, zorientowanie map- karta pracy i rozpoczęcie kreślenia własnej „Trasy wycieczki do i po rezerwacie „Parkowe” .
3. Prezentacja wiadomości przez zainteresowanych uczniów i nauczyciela.
Zespół I - Wędrówkę -w kierunku południowym - rozpoczynamy w miejscowości Janów założonej w 2 połowie XVII przez koniuszego wielkiego koronnego Jana Aleksandra Koniecpolskiego .
Po lewej stronie mijamy kościół par. p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP pobudowany w latach 1921-1923 . Nauczyciel - Wchodząc w obręb parku „Borek” po lewej stronie zostawiamy zabudowania Ośrodka Zdrowia i apteki a po prawej amfiteatr.
Park porasta wiele gatunków drzew jak np. buki, klony, jesiony czy sosna
i świerk. W skład podszycia wchodzą m.in. leszczyna , kruszyna pospolita , trzmielina zwyczajna , jarzębina ,dziki bez , jałowiec .
Zespół II - Mijamy budynek pełniący do II wojny siedzibę urzędowania administracji dóbr klucza janowskiego (obecnie siedzibę Nadleśnictwa Potok Złoty) i zbliżamy się do kapliczki poświęconej czci Najświętszego Serca Pana Jezusa wystawionej przez Edwarda i Stefanię Raczyńskich .
Patrząc w kierunku wschodnim dostrzegamy Pałac Krasińskich zbudowany w 1856 r. na polecenie ówczesnego właściciela hr.Wincentego Krasińskiego
w stylu pseudoklasycystycznym, będący obecnie siedzibą Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego, a po jego lewej stronie nieco starszy Dworek Krasińskich z 1829 roku zbudowany w stylu klasycystycznym. Obecnie mieści się w nim filia Muzeum z Częstochowy.
Nauczyciel - Bliżej oczu obserwujących rozpościera się pierwszy z większych stawów na rzece Wiercicy - Irydion.
Zespół III - Wędrując przy trasie wyprawy dostrzegamy Pomnik Tadeusza Kościuszki w formie kolumny zwieńczonej jego popiersiem. Historię pomnika omawiają przytwierdzone na nim tablice : „Bohaterowi z pod Racławic
T. Kościuszce w setną rocznicę zgonu 1817-1917” i „Pomnik staraniem społeczeństwa odrestaurowano w 1974 r.” odrestaurowano, gdyż został usunięty przez Niemców w okresie okupacji .
Nauczyciel - Pomnik ustawiony jest w sąsiedztwie stadniny koni i cmentarza w Złotym Potoku. Na tym cmentarzu mieszczą się mogiły miejscowej ludności, żołnierzy walczących o wolność Ojczyzny w czasie I i II wojny światowej oraz pomniki przyrody dąb i klon .
W kierunku wschodnim swoje wody rozlewa staw Guców .
Idąc mijamy miejscowość Złoty Potok, o którym pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z XIII wieku .
Zespół IV - Po wejściu na obszar Rezerwatu Parkowe należącego do Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd dostrzegamy zabudowania „ Leśniczówki Kołaczów - Harcówki” będącej własnością WOM-u i obok stojący budynek młyna zbożowego - w przeszłości napędzanego wodą z rzeki Wiercicy zebraną w stawie Zielonym nazywanym również stawem Nocy Letniej.
Nauczyciel - Rezerwat kryje w sobie pojedyncze skały wapienne - ostańce , wąwozy, formy krasowe jak jaskinie czy wywierzyska będące cechą charakterystyczną Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, powstałe w wyniku niszczenia wapieni przez wodę zawierającą dwutlenek węgla, będące wynikiem krasowienia skał. Formy krasowe możemy podzielić na powierzchniowe i podziemne. Przedstawicielem powierzchniowych jest Skała z Krzyżem, najbardziej wysunięty do drogi ostaniec skalny i Brama Twardowskiego – okiennik wapienny do którego dojdziemy później .
Na naszej drodze dostrzegamy obiekt będący działalnością człowieka
w najbliższej okolicy – Pstrągarnię .
Zespół V - W centrum rezerwatu znajduje się bezleśna enklawa wypełniona dużymi stawami, które zajmują łączną powierzchnię ok.30 ha. Pierwsze stawy powstały za Krasińskich. Dalsze założył w 1881 r. Michał Girdwojn
z przeznaczeniem na hodowlę pstrągów. Pstrągarnia ta była wówczas jedyną na terenie całego Królestwa Polskiego. Obecnie w stawach prowadzi się sztuczną wylęgarnię pstrąga sumowego, tęczowego i karpia .
Zespół VI - Zbliżamy się do Źródeł Zygmunta i Elżbiety, nazwanych tak przez poetę Zygmunta Krasińskiego. Źródło to naturalny wypływu wody podziemnej na powierzchnię terenu .
Nauczyciel - Wody płynące po powierzchni masywów wapiennych wnikają w głąb skały, wykorzystując istniejący system szczelin i pęknięć. W skutek rozpuszczenia wapienia szczeliny stopniowo poszerzają się. W ten sposób powstaje skomplikowany system kanałów podziemnej cyrkulacji wody . Pojawia się ona na powierzchni w obfitych źródłach zwanych wywierzyskami, zazwyczaj w dnach dolin, u podnóża masywu lub na granicy ze skałami nieprzepuszczalnymi.
Zespół VI - W czystych, zimnych wodach tych źródeł żyje kiełż zdrojowy – ulubiony pokarm pstrąga .
Miejsce przepływu rzeki nazwaliśmy – doliną rzeczną.
Nauczyciel - Obserwujemy życie w wodzie – kiełże, wypławki .W otoczeniu źródła od roku 1977 prowadzone są próby introdukcji endemicznej (mającej jedyne stanowisko występowania na świecie)– warzuchy polskiej- roślina ta przyjęła się chociaż nie obserwuje się dużego rozrostu.
Udajemy się w kierunku południowo zachodnim.
Zespół VII - Brama Twardowskiego jest ostańcem wapiennym w formie okiennika. Odkrycie tych form skalnych nastąpiło ok. 65 mln lat temu gdy z obszaru Polski cofnęły się wody ciepłych mórz .
Nauczyciel - Udajemy się na wschód do czerwonego szlaku przy którym obserwujemy ostańce wapienne „Diabelskie mosty”, u podnóża których obserwujemy ściśle chronione rośliny: zawilec wielkokwiatowy i śnieżyczkę przebiśnieg.
Dalej szlakiem czerwonym idziemy w kierunku północnym i północno wschodnim do ruin skalnego grodziska „Osiedle Wały”, gdzie w VIII wieku uprawiano orkisz - prymitywną formę pszenicy. Północne zbocze skały porośnięte jest czosnkiem niedźwiedzim. Szlak czerwony prowadzi dalej do formy krasu podziemnego czyli Groty Niedźwiedziej zwanej Jaskinią Niedźwiedzią . Po drodze obserwujemy buczynę sudecką z żywcem dziewięciolistnym i cebulkowym.
Zespół VIII - Geneza powstawania jaskiń – wody powierzchniowe wnikają w głąb skały systemem szczelin i pęknięć, poszerzają je, tworzą korytarze .
Na obszarze rezerwatu jest 10 większych jaskiń, które powstały od 5 do 10 mln lat temu. Najbardziej znaną jest Grota Niedźwiedzia. Znaleziono w niej dużą ilość zwierząt kopalnych, jak np. : nosorożca włochatego, żubra, mamuta, renifera, wilka .Temperatura wewnątrz zbliżona jest do średniej rocznej temperatury powietrza okolicy z dużą wilgotnością. Jaskinia jest bardzo niszczona działalnością człowieka .
4. Na styku szlaku czerwonego z zielonym przy Źródle Spełnionych Marzeń - w wcześniej przygotowanym miejscu –rozpalamy ognisko i pieczemy kiełbaski.
Przypominamy o podsumowaniu wycieczki , czyli wykonaniu szkicu trasy wędrówki z zaznaczeniem i opisem obserwowanych stanowisk oraz zwrocie nauczycielowi na następnej lekcji kart pracy.
5. Posileni , ruszamy szlakiem zielonym w kierunku północno wschodnim
w drogę powrotną do Janowa.
Głosuj | ||
Miesiąc: |
Rok: |
Ogólnie: Już głosowałeś/aś na ten projekt |