Scenariusz: Krajobraz wyżynny - Park Krajobrazowy Orlich

Głos został oddany.

Autor: Mariola Turowska-Moskalik

SCENARIUSZ ZAJĘĆ W TERENIE - WYCIECZKA

 

Lekcja powtórzeniowa –metoda projektu .

Wiosna

Temat : Krajobraz wyżynny - Park Krajobrazowy Orlich Gniazd.

 

Zajęcia organizacyjne :

 

1.     Nauczyciel przedstawia prezentację komputerową trasy zajęć.( Płyta

     CD) .

2.     Ustalamy plan wyprawy:

-         Zbiórka  pod szkołą  godz. 9.00  - ustalenie  spraw  organizacyjnych

                 i  wymarsz  na  trasę .

 -    Wędrówka  do  Rezerwatu  Parkowe .Idąc  oglądamy i  nazywamy :

·        ważniejsze budynki,

·        pomniki ,

·        gatunki  roślin ,

·        stawy , jako  sztuczne  zbiorniki  wodne ,

·        zwierzęta  wodne  i  wodno - lądowe .

·        ostańce  wapienne ,

·        źródła ,  jako  wywierzyska ,

 -   Wędrówka  do okiennika  zwanego „Bramą  Twardowskiego”.

 -   Marsz  do  Groty  Niedźwiedziej .

 -   Ognisko – w  wcześniej  przygotowanym  miejscu .

-         Powrót  do  domu około godz.13.00

 3.  Zebranie zespołów przygotowujących informacje o pomnikach przyrodniczych i kulturowych na trasie wycieczki.

4.  Ustalenie zadania podsumowującego wycieczkę - wykonanie na  podstawie rysunków  i  notatek  szkicu  trasy  wędrówki z zaznaczeniem i opisem obserwowanych stanowisk .

Cele  :

- poziom wiadomości:

·        uczeń potrafi prezentować wiadomości zdobyte na lekcjach ;

·        uczeń omawia formy krasowe;

·        uczeń poznaje ciekawe przyrodniczo i kulturowo miejsca  w rezerwacie „Parkowe”- gmina Janów ;

     - poziom umiejętności:

·        uczeń umie rozpoznać pomniki  przyrody- omawiane na  lekcjach- w  ich  naturalnym  środowisku ;

·        uczeń umie zorientować mapę w terenie  z użyciem kompasu

     i wykorzystaniem punktów odniesienia ;

·        uczeń poznaje możliwości współistnienia  z  Przyrodą ;

·        uczeń kształtuje w sobie  nawyk  szacunku  do  Przyrody ;

·        uczeń rozwija  i  hartuje siły  mięśni  i  woli ;

·        uczeń rozwija umiejętności  współdziałania  w  grupie .

 

Metody: obserwacja bezpośrednia, projekt, pogadanka.

 

Środki dydaktyczne: kompas, karty pracy – mapa , ołówki, lupy.

 

Przebieg:

1.  Omówienie spraw organizacyjnych i zasad bezpieczeństwa.

2.  Wyznaczenie przy pomocy kompasu  kierunków, zorientowanie map- karta pracy i rozpoczęcie kreślenia własnej „Trasy wycieczki  do i po rezerwacie  „Parkowe” .

3.  Prezentacja wiadomości przez zainteresowanych uczniów i nauczyciela.

Zespół I  - Wędrówkę -w kierunku południowym - rozpoczynamy                       w miejscowości Janów założonej w 2  połowie XVII  przez  koniuszego  wielkiego  koronnego  Jana  Aleksandra  Koniecpolskiego .                                                                         

Po  lewej  stronie  mijamy  kościół  par. p.w. Niepokalanego  Poczęcia NMP pobudowany  w  latach 1921-1923 .                                                                          Nauczyciel - Wchodząc  w  obręb  parku  „Borek”  po  lewej  stronie  zostawiamy zabudowania Ośrodka Zdrowia i apteki a po prawej amfiteatr.

Park porasta wiele gatunków drzew jak np. buki, klony, jesiony czy sosna

i świerk. W skład podszycia wchodzą  m.in. leszczyna , kruszyna  pospolita , trzmielina  zwyczajna , jarzębina ,dziki bez , jałowiec .

Zespół II - Mijamy  budynek  pełniący  do  II  wojny  siedzibę  urzędowania  administracji  dóbr  klucza janowskiego (obecnie  siedzibę Nadleśnictwa Potok   Złoty) i zbliżamy się do kapliczki poświęconej czci Najświętszego Serca Pana  Jezusa wystawionej przez Edwarda i Stefanię Raczyńskich .

Patrząc w kierunku wschodnim dostrzegamy Pałac Krasińskich zbudowany w  1856 r. na polecenie ówczesnego właściciela hr.Wincentego Krasińskiego

w stylu pseudoklasycystycznym, będący obecnie siedzibą Zespołu Parków  Krajobrazowych Województwa Śląskiego, a po jego lewej stronie nieco starszy  Dworek Krasińskich z 1829 roku zbudowany w stylu klasycystycznym. Obecnie mieści się w nim filia Muzeum z Częstochowy.

Nauczyciel - Bliżej oczu obserwujących rozpościera się pierwszy z większych  stawów na rzece Wiercicy - Irydion.

Zespół III - Wędrując przy trasie wyprawy dostrzegamy Pomnik Tadeusza Kościuszki w formie kolumny zwieńczonej jego popiersiem. Historię  pomnika  omawiają  przytwierdzone  na  nim  tablice : „Bohaterowi z pod Racławic 

T. Kościuszce w setną rocznicę zgonu 1817-1917” i „Pomnik  staraniem  społeczeństwa odrestaurowano w 1974 r.” odrestaurowano,  gdyż został usunięty przez Niemców w okresie okupacji .

Nauczyciel -  Pomnik ustawiony jest w sąsiedztwie stadniny koni i cmentarza  w Złotym Potoku. Na tym cmentarzu mieszczą się mogiły miejscowej ludności, żołnierzy walczących o wolność Ojczyzny w czasie I  i  II wojny światowej  oraz pomniki przyrody dąb i klon .

W  kierunku  wschodnim  swoje  wody  rozlewa  staw  Guców .

Idąc mijamy miejscowość Złoty Potok, o  którym  pierwsza  historyczna  wzmianka  pochodzi  z  XIII wieku .

Zespół IV - Po  wejściu na obszar Rezerwatu Parkowe  należącego do Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd dostrzegamy  zabudowania „ Leśniczówki  Kołaczów  - Harcówki” będącej własnością  WOM-u i obok stojący budynek młyna zbożowego - w przeszłości napędzanego  wodą  z  rzeki Wiercicy zebraną w stawie Zielonym nazywanym również  stawem Nocy  Letniej.

Nauczyciel - Rezerwat kryje w sobie pojedyncze skały wapienne - ostańce , wąwozy, formy krasowe jak jaskinie czy wywierzyska będące cechą  charakterystyczną Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, powstałe w wyniku  niszczenia wapieni przez wodę zawierającą dwutlenek węgla, będące wynikiem  krasowienia skał. Formy krasowe możemy podzielić na powierzchniowe             i podziemne. Przedstawicielem powierzchniowych jest Skała z  Krzyżem, najbardziej wysunięty do drogi ostaniec skalny i Brama Twardowskiego – okiennik wapienny do którego dojdziemy  później . 

Na naszej drodze dostrzegamy obiekt będący działalnością człowieka

w najbliższej okolicy – Pstrągarnię .

Zespół V - W centrum rezerwatu znajduje się bezleśna enklawa wypełniona dużymi stawami, które zajmują łączną powierzchnię ok.30 ha. Pierwsze stawy powstały za Krasińskich. Dalsze założył w 1881 r. Michał Girdwojn

z przeznaczeniem na hodowlę pstrągów. Pstrągarnia ta była wówczas jedyną na  terenie całego Królestwa  Polskiego. Obecnie w stawach prowadzi się sztuczną  wylęgarnię pstrąga sumowego,  tęczowego i  karpia .

Zespół VI - Zbliżamy się do Źródeł Zygmunta i Elżbiety, nazwanych  tak przez poetę Zygmunta Krasińskiego. Źródło to naturalny wypływu wody podziemnej  na powierzchnię terenu .

Nauczyciel  - Wody  płynące po powierzchni masywów wapiennych wnikają  w  głąb skały, wykorzystując istniejący system  szczelin i pęknięć. W skutek  rozpuszczenia wapienia szczeliny stopniowo poszerzają się. W ten sposób powstaje skomplikowany system kanałów podziemnej cyrkulacji wody . Pojawia się ona na powierzchni w obfitych źródłach zwanych wywierzyskami, zazwyczaj w dnach dolin, u podnóża masywu lub na granicy ze skałami  nieprzepuszczalnymi.

Zespół VI - W czystych, zimnych wodach tych źródeł żyje kiełż zdrojowy – ulubiony pokarm pstrąga .

Miejsce przepływu  rzeki  nazwaliśmy – doliną rzeczną.

Nauczyciel  - Obserwujemy życie  w wodzie – kiełże, wypławki .W otoczeniu źródła od roku 1977 prowadzone są próby introdukcji endemicznej (mającej jedyne stanowisko występowania na świecie)– warzuchy polskiej- roślina ta przyjęła się chociaż nie obserwuje się dużego rozrostu. 

Udajemy się w kierunku południowo zachodnim.                                                                                                                                     

 Zespół VII - Brama Twardowskiego jest  ostańcem  wapiennym w formie  okiennika. Odkrycie tych form skalnych nastąpiło ok. 65 mln lat temu gdy z  obszaru  Polski cofnęły się wody ciepłych mórz .

Nauczyciel -   Udajemy się na wschód do czerwonego szlaku przy którym obserwujemy ostańce wapienne „Diabelskie mosty”, u podnóża których obserwujemy ściśle chronione rośliny: zawilec wielkokwiatowy i śnieżyczkę przebiśnieg.

Dalej szlakiem czerwonym idziemy w kierunku północnym i północno wschodnim do ruin skalnego grodziska „Osiedle Wały”, gdzie w VIII wieku uprawiano orkisz - prymitywną formę pszenicy. Północne zbocze skały porośnięte jest czosnkiem niedźwiedzim. Szlak czerwony prowadzi dalej do formy krasu podziemnego czyli  Groty Niedźwiedziej zwanej Jaskinią Niedźwiedzią . Po drodze obserwujemy buczynę sudecką z żywcem dziewięciolistnym i cebulkowym.

Zespół VIII - Geneza powstawania jaskiń – wody powierzchniowe wnikają w  głąb skały systemem szczelin i pęknięć, poszerzają je, tworzą  korytarze .

Na obszarze rezerwatu jest 10 większych jaskiń, które powstały od 5 do 10 mln lat temu. Najbardziej znaną jest Grota  Niedźwiedzia. Znaleziono w niej  dużą  ilość zwierząt kopalnych, jak  np. :  nosorożca  włochatego, żubra, mamuta, renifera, wilka .Temperatura  wewnątrz zbliżona jest do średniej rocznej  temperatury powietrza okolicy z dużą wilgotnością. Jaskinia jest bardzo  niszczona działalnością człowieka .                                                                                   

4.   Na styku szlaku czerwonego z zielonym przy Źródle Spełnionych Marzeń - w wcześniej przygotowanym miejscu –rozpalamy ognisko i pieczemy kiełbaski.

Przypominamy o podsumowaniu wycieczki , czyli  wykonaniu szkicu  trasy  wędrówki z zaznaczeniem i opisem obserwowanych stanowisk oraz zwrocie nauczycielowi na następnej lekcji  kart pracy.

 5.  Posileni ,  ruszamy szlakiem zielonym w kierunku północno wschodnim

  w  drogę  powrotną do Janowa.

 

 

Głosuj
Miesiąc:
Rok:
Ogólnie:
Już głosowałeś/aś na ten projekt
Copyright © 2009 PTH Technika